Địa đạo Vịnh Mốc là nơi nhân dân từng sống và chiến đấu dưới lòng đất, biệt lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Là một di tích lịch sử văn hóa có giá trị lịch sử và giáo dục to lớn. Là biểu tượng của lòng yêu nước bất diệt, ý chí kiên cường và sức sáng tạo của nhân dân ta trong những năm kháng chiến.

Địa đạo Vịnh Mốc ở đâu ?

Địa đạo Vịnh Mốc Việt Nam thuộc thôn Vĩnh Mốc, xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị, cách biển Cửa Tùng 7 km về phía Bắc. Từ thành phố Đông Hà, bạn chạy xe theo quốc lộ 1A theo hướng Bắc rồi rẽ vào một con đường nhỏ xuống biển để đến địa đạo Vĩnh Mốc. Trên con đường rợp bóng tre xanh, nhưng có ai biết rằng ngay dưới chân mình là cả một hệ thống địa đạo, một “thế giới” ngầm của quân và dân Vĩnh Linh trong những năm kháng chiến 1965-1972.

Công trình được khởi công xây dựng vào đầu năm 1965 và hoàn thành vào ngày 18 tháng 2 năm 1966. Di tích nằm sát bờ biển trên một ngọn đồi đỏ bazan.

Cấu trúc ở Địa Đạo Củ Chi

Hệ thống địa đạo được chia làm 3 tầng: tầng 1 sâu 12m dùng làm nơi ở, tầng 2 cách mặt đất 15m dùng để chứa lương thực, vũ khí và tổ chức hội họp, tầng 3 sâu 23m, dùng làm hầm tránh bom. Hệ thống địa đạo có mặt cắt ngang dạng vòm, kích thước 0,9m x 1,75m, chiều dài 2.034m, gồm nhiều nhánh nối với trục chính dài 870m. Tổng cộng có 13 cửa, trong đó có 6 cửa thông với đồi, 7 cửa hướng ra biển và 3 cửa thông hơi, mỗi cửa hầm được coi như một lỗ thông hơi. Hơn nữa, các cửa hầm đều có cột gỗ chống sập, chống sạt lở, được ngụy trang kín đáo, dốc về hướng gió, đảm bảo thông thoáng.

Địa đạo Vịnh Mốc là một trong 114 địa đạo lớn nhỏ được đào trên toàn huyện Vĩnh Linh, 114 địa đạo này có tổng chiều dài gần 42km. Trong rất nhiều căn cứ cách mạng trên “đất lửa” Quảng Trị thì hệ thống làng hầm địa đạo Vịnh Mốc là công trình tiêu biểu nhất cho ý chí quật cường, không chịu lùi bước trước kẻ thù xâm lược của cha ông.

Mặt bằng địa đạo Vịnh Mốc được đào cao 5m so với mực nước biển, nghiêng từ 8 – 120 độ từ Nam ra Bắc, từ Tây sang Đông để thoát nước dễ dàng, không bị kẹt trong địa đạo, sinh hoạt vẫn diễn ra bình thường ngay cả trong thời tiết khắc nghiệt vào mùa mưa.

Bước vào đường hầm, bạn sẽ bất ngờ vì rất mát mẻ. Thông gió là yếu tố an toàn cần thiết, đảm bảo cho hàng trăm con người sống và chiến đấu trong địa đạo là yếu tố quan trọng nhất của hệ thống địa đạo.

Đây không chỉ là làng hầm chiến đấu đơn thuần như các công trình khác, mà còn là không gian sinh hoạt dưới lòng đất của bộ đội và người dân địa phương. Họ đã biến mặt đất thành những pháo đài kiên cố với ba tầng thông nhau. Tầng 1 sâu 8-10m dùng để cơ động chiến đấu và trú ẩn. Tầng 2 cách mặt đất 12-15m là nơi sinh sống của dân làng. Tầng 3 sâu hơn 23m được dùng làm kho lương thực, vũ khí cho đảo Cồn Cỏ, và phục vụ chiến đấu cho quân và dân địa đạo Vịnh Mốc.

Địa đạo Vịnh Mốc như là một ngôi làng trong lòng đất với những tiện nghi như giếng nước sinh hoạt, kho chứa gạo, bếp ăn Hoàng Cầm, trạm gác, trạm điện thoại, bệnh xá, phòng mổ, nhà hộ sinh, nhà tắm…

Trong gần 2.000 ngày đêm tồn tại, trong đường hầm không một ai bị thương và 17 em bé chào đời. Điều đó đủ chứng minh giá trị, ý nghĩa của địa đạo Vịnh Mốc và sự kỳ diệu của vùng đất thiêng và con người nơi đây.

Địa đạo Vĩnh Mốc ở Việt Nam được đánh giá là công trình tiêu biểu cho hệ thống địa đạo làng Vĩnh Linh. Các đường hầm bắt nguồn từ giếng và sau đó phân nhánh thành các đường hầm nhỏ hơn. Địa đạo thường chạy ngoằn ngoèo hoặc hình chữ “Z” để tạo nên những nếp gấp vững chắc, sử dụng tường đất để chặn đường nổ của bom.

Với giá trị lịch sử to lớn, năm 1976, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận địa đạo Vịnh Mốc là Di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia. Năm 2014, địa đạo Vịnh Mốc tiếp tục được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt.

Đây là một trong những điểm đến hấp dẫn của tuyến du lịch Quảng Trị DMZ (khu vực phi quân sự) và thu hút nhiều khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu.

Nơi đây còn có bảo tàng địa đạo Vịnh Mốc là nơi trưng bày các chứng tích chiến tranh, đặc biệt có bức tranh nổi tiếng To Be Or Not To Be (Tồn tại hay không tồn tại).

Chúng ta đã nghe kể về sự hào hùng về những chứng tích mà lịch mà ông cha ta đã có công xây dựng. Nhưng tận mắt chứng kiến, tự tay sờ vào những hiện vật còn sót lại chắc hẳn sẽ có một cảm xúc xúc động và hiểu được cuộc sống gian lao và lòng sắt đá trung kiên của quân và dân Vịnh Mốc trong những năm tháng kháng chiến chống quân xâm lược, giành độc lập tự do cho non sông đất nước. Đồng hành cùng chương trình thăm quan chiến trường xưa, bạn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử Việt Nam và có thêm phần yêu quê hương Tổ quốc.